Сыбайлас жемқорлық фактісіне тап болған жағдайда не істеу керек

Егер сіз мемлекеттік қызметшілер тарапынан сыбайлас жемқорлық көріністеріне тап болсаңыз немесе заңсыз сыбайлас жемқорлық бұзушылықтарының еріксіз куәгері болсаңыз, онда сізге Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігіне (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке) келесі тәсілдердің бірімен хабарласу қажет:

1. Пошта мекен-жайы бойынша жазбаша: 010000, Нұр-сұлтан қаласы, Сейфуллин көшесі, 37 үй, немесе тұрғылықты жер бойынша Аймақтық департаменттерге;
2. kz электрондық үкімет порталының онлайн-сервисіарқылы (электрондық цифрлық қолтаңбаның – ЭЦҚ болуы талап етіледі);
3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің бірыңғай Сall-орталығы арқылы тегін 1424 нөмірі бойынша.

Сыбайлас жемқорлық туралы өтініштер қалай қаралады

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке өтініш түскен кезде ол ведомстволық ақпараттық жүйеде тіркеледі, содан кейін оны іс жүргізу офицері және қызмет басшылығы қарайды.

Бұдан әрі өтінішті Қылмыстық немесе Қылмыстық емес деп бөледі.

Егер арыз қылмыстық деп танылса, онда ол ақпаратты есепке алу кітабында (АЕАК) тіркеледі және одан әрі келесі іс-әрекеттердің бірі жүзеге асырылады:

1. Өтініштерді аумақтылығы және ведомстволық бағыныстылығы бойынша жіберу;
2. Соттылығы бойынша өтініштерді тиісті мемлекеттік органға немесе лауазымды адамға жолдау;
3. Тергеуге дейінгі тексеруді тіркеу және жүргізу;
4. Нарядқа есептен шығару (қылмыстық құқық бұзушылық оқиғасы немесе құрамы болмаған жағдайда).

Егер өтініш қылмыстық емес деп айқындалса:

• Азаматтық-құқықтық сипаттағы хабарлама тиісті түсіндірулермен өтініш берушіге қайтарылады;
• Сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын ьұлғалардың әрекетіне немесе әрекетсіздігіне жасалған шағымдар прокуратураға жіберіледі.

Әрбір жағдайда өтініш беруші қабылданған шешім туралы жазбаша хабардар етіледі.

1424 Call-орталық арқылы жүгіну

1424 Саll-орталығы азаматтарға келесі мәслелер бойынша кеңес береді:

• сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке жұмысқа орналасу;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет өндірісіндегі өтініштер мен хабарламаларды қарау барысы туралы;
• сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға өзге де жолмен жәрдемдесетін тұлғаларды көтермелеу;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің құзыретіне кіретін өзге де мәселелер.

Хабарламаларды қабылдау:

• сыбайлас жемқорлық фактілері туралы, оның ішінде жасалған немесе дайындалып жатқан сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы.
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлерінің заңсыз әрекеттері (әрекетсіздіктері) туралы;
• Кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау мәселелеріне қатысты;
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет іздеудегі адамдар туралы мәліметтер;
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің әрекетіне қатысты (пікірлер, ұсыныстар).

1424 Call-орталығының жұмыс кестесі

Бірыңғай байланыс орталық күн сайын тәулік бойы жұмыс істейді.

Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы көрінеу жалған мәліметтер бергені үшін жауапкершілік

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 439-бабына сәйкес:

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізетін органға сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы көрінеу жалған ақпарат хабарлау – жеке тұлғаларға ескерту жасауға немесе 20 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

Осы іс-әрекет әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған жағдайда жеке тұлғаларға 40 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактілері туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға өзге де жолмен жәрдемдесетін адамдарды көтермелеу

Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға өзгеше түрде жәрдем көрсететін адам мемлекет қорғауында болады және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен көтермеленеді.

Біржолғы ақшалай сыйақы түріндегі көтермелеу мынадай мөлшерде белгіленеді:

1. сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы әкімшілік істер бойынша – 30 айлық есептік көрсеткіш;
2. сыбайлас жемқорлық қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша – 40 АЕК;
3. сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша орташа ауырлықтағы қылмыстық істер бойынша – 50 АЕК;
4. ауыр сыбайлас жемқорлық қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша – 70 АЕК;
5. аса ауыр сыбайлас жемқорлық қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша – 100 АЕК.

Көтермелеу сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы көрінеу жалған ақпарат хабарлаған, жауаптылыққа жататын адамдарға қолданылмайды.

Өтініштерді қабылдау тәртібі

Жеке тұлғаның қылмыстық құқық бұзушылық туралы арыздары ауызша және жазбаша немесе электрондық құжат нысанында болуы мүмкін.

Жазбаша өтінішке немесе электрондық құжат нысанындағы өтінішке өтініш беруші туралы мәліметтерді көрсете отырып, беріп отырған тұлғаның өзі қол қоюға тиіс.

Қылмыстық құқық бұзушылық туралы ауызша арыз оны қабылдаудың жеке хаттамасына енгізіледі, онда өтініш беруші, оның тұрғылықты жері немесе жұмыс орны туралы, сондай-ақ оның жеке басын куәландыратын құжат туралы мәліметтер болуға тиіс. Хаттамаға өтініш беруші мен өтінішті қабылдаған лауазымды тұлға қол қояды.

Сотқа дейінгі тергеп-тексеру кезінде немесе сот талқылауы барысында жасалған ауызша арыз тергеу әрекетінің тиісті хаттамасына немесе сот отырысының хаттамасына енгізіледі.

Қылмыстық құқық бұзушылық туралы мемлекеттік органның лауазымды адамының хабарламасы және заңды тұлғаның өтінішін растайтын құжаттар мен материалдарды қоса бере отырып, жазбаша нысанда беріледі.

Мемлекеттік органның лауазымды адамын қоспағанда, өтініш берушіге көрінеу жалған ақпарат жеткізгені үшін қылмыстық жауаптылық туралы ескертіледі, бұл туралы арызда немесе хаттамада белгі жасалады, ол өтініш берушінің қолымен куәландырылады.

Қылмыстық құқық бұзушылық белгілерін көрсететін жеткілікті деректер болмаған жағдайда, қылмыстық құқық бұзушылық белгілерін анықтау үшін уәкілетті органдарға тексерулер мен тексерулер жүргізуді талап ететін арыздар мен хабарламалар Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізімінде тіркеусіз үш тәулік ішінде уәкілетті мемлекеттік органдарға қарау үшін жіберіледі.

Қылмыстық құқық бұзушылық туралы жасырын хабарлама сотқа дейінгі тергеуді бастау үшін себеп бола алмайды.